Εθνικόν είναι το Αληθές.
Το θεατρικό έργο «Το μεγάλο μας τσίρκο» , σταθμός για το ελληνικό θέατρο, ανέβηκε στα χρόνια της δικτατορίας το καλοκαίρι του ’73 στο θέατρο “Αθήναιον”.
Οι παραστάσεις του ήταν οι μαζικότερες πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας μέχρι το Πολυτεχνείο.
Στο έργο αυτό, μέσα από σατιρικά και δραματικά νούμερα και τραγούδια γινόταν
μια αναδρομή στην ιστορία της Ελλάδας
από την Τουρκοκρατία,
τον Όθωνα και τους υπόλοιπους κυβερνήτες της ανεξάρτητης Ελλάδας
ως την Μικρασιατική καταστροφή.
Επεκτείνεται στον πόλεμο του ’40 και μέχρι την εποχή που γράφτηκε το έργο.
Η μουσική ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου και τα τραγούδια της παράστασης απέδιδαν ο Νίκος Ξυλούρης και τα μέλη του θιάσου.
Η παρουσίαση τους εδώ σε μορφή κειμένων είναι στην ουσία απομαγνητοφώνηση του έργου από το ηχητικό.
Διαβάζοντας τα απομαγνητοφωνημένα αποσπάσματα του έργου αντιλαμβάνεται οποιοσδήποτε πολύ καλύτερα τα μηνύματα που προσπαθούσε να περάσει ο Καμπανέλλης με τους εκπληκτικούς Ξυλούρη - Καρέζη - Καζάκο.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
ΕΝΑΡΞΗ
0,01 (Μπαίνουν ο Ρωμιός και το Ρωμιάκι. Είναι ντυμένοι σαν παλιάτσοι.)
ΡΩΜΙΟΣ : Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας. Επειδή η παράστασή μας ανατρέχει σε πολλά επεισόδια, εποχές, γεγονότα, η μικρή από δω και λόγου μου θα σας πληροφορούμε μέσες άκρες για το που βρισκόμαστε και γιατί.
0,26 Τώρα στο έργο μας:
ΡΩΜΙΑΚΙ : Α, ναι, ναι, στο έργο μας, στο έργο μας. Το έργο μας κυρίες και κύριοι μόνον υπόθεση και πυροτεχνήματα δεν έχει. Κατά τα άλλα όμως έχει μουσική, χορό, τραγούδι, γιατί λέει είναι ένα έργο που αποφάσισε να το ρίξει όξω να ξεθυμάνει.
ΡΩΜΙΟΣ : Θέλει να πει κυρίες και κύριοι ότι το έργο μας ήτο αδύνατο να τεθεί υπό περιορισμόν. Τι μας συμβαίνει όταν σκεφτόμαστε κάτι που δεν το χωράει ο νους μας ; Μας στρίβει !
ΡΩΜΙΑΚΙ : Μάλιστα. Τι κάνουμε όταν θέλουμε να πούμε κάτι και η κουβέντα μας δεν το χωράει ; Το στρίβουμε στο τραγούδι. Διότι το τραγούδι είναι μια κουβέντα που …τρελάθηκε. Κι όταν πάλι δεν μας φτάνει το τραγούδι τι κάνουμε ; το στρίβουμε στο χορό. Διότι ο χορός είναι ένα τραγούδι που ξανατρελάθηκε.
ΡΩΜΙΟΣ : Πολλά λες !
ΡΩΜΙΑΚΙ : Καλώς !
1,00 Μια τελευταία διευκρίνιση κυρίες και κύριοι.
Είπαμε ότι το έργο μας είναι κωμωδία -Μια τελευταία διευκρίνηση κυρίες και κύριοι.
Είπαμε ότι το έργο μας είναι κωμωδία αλλά δεν είναι γιατί το λέμε εμείς ή γιατί έτσι γράφτηκε.
Είναι για έναν άλλο πολύ πιο σοβαρό και πολύ πιο έγκυρο λόγο.
Το δηλώσαμε ως κωμωδία.
Το υποβάλαμε στην επιτροπή ελέγχου ως κωμωδία και ενεκρίθη ως κωμωδία δια τον αριθμό εκατοενενήκονταπεντε απόφασις.
Πέρα από αυτό δεν θέλω να πω ότι βάση του νόμου τάδε είστε υποχρεωμένοι να γελάσετε.
Κάθε άλλο !
Εγώ απλώς επισημαίνω το γεγονός οτι οποιαδήποτε ομοιότης της κωμωδίας μας με δράμα ειναι εντελώς συμπτωματική.."
1,32 Κυρίες και κύριοι, νομίζω ότι μπορούμε να αρχίσουμε.
1,42 Χορός Καλήν εσπέραν αφεντάδες
Καλήν εσπέραν αφεντάδες, καλώς ορίσατε κυράδες
Μέλισσες μάζεψαν τη γύρη, την φέρανε στο πανηγύρι
Οι μέλισσες ζυμώνουν μέλι, ήλιε μου φάε και μην σε μέλει
Τα φίδια φέραν το φαρμάκι, τα παλικάρια το μεράκι
Το μπρούσκο βράζει στο βαρέλι, ήλιε μου πιες και μη σε μέλει
Όσα κι αν πω κι ότι κι αν δείτε, να μη μου παραξενευτείτε
Όσα χωράνε στην αλήθεια, δεν τα βαστάν τα παραμύθια
3,20 Κελαηδάνε οι γαϊδάροι και γκαρίζουν τα πουλιά
Βγάζει κρίνους η τσουκνίδα, σκόρδα η τριανταφυλλιά
Η πορτοκαλιά κρεμμύδια και καρπούζια η μηλιά
4,05 Θέλω να σ' έχω και να μ' έχεις, τα μυστικά μου να κατέχεις
Τα μάτια σου είναι ο ουρανός μου, και το τραγούδι σου ο καημός μου
Γαλάζια θάλασσα η ποδιά σου, άστρα στολίζουν τα μαλλιά σου
Ο Αυγερινός σαν πρωτοφέξει, ο ήλιος θα 'ρθει να σε κλέψει
Θα 'χει βιολιά για να χορέψεις και δώρα για να σε πλανέψει
5,09 Βόσκουν βάρκες στο λιβάδι, χορταριάζει ο ουρανός
Βγαίνει ο ήλιος απ' τη δύση, κακαρίζει ο Αυγερινός
και τ' αυγά κλωσάει ο λύκος, πού 'καμε ο πετεινός
5,51 Άγιε μου Γιώργη καβαλάρη έβγα ψηλά στο κεφαλάρι
βάλε και την αρματωσιά σου, καβάλα στ' άλογο και βιάσου
Το δράκο χτύπα να σκοτώσεις, την κοπελιά να 'λευτερώσεις
Η κοπελιά είναι δική σου κι είναι γλυκιά σαν το ψωμί σου
και δροσερή σαν το κρασί σου, η κοπελιά είναι δική σου
6,58 Ο θίασος άρχισε κιόλας να τραγουδά και ο συγγραφέας εξηγεί γιατί το έργο έχει τόσα πολλά τραγούδια και την σημασία τους στο έργο . Αξίζει να τον ακούσετε να διευκρινίζει ότι ( … Κανένα τραγούδι δεν παίζει μόνο ρόλο διακοσμητικό … )
8,05 Τα παλιά βάσανα μας τελειώσανε ήλθε ο Καποδίστριας – Πάει ο Καποδίστριας.
Τώρα περιμένουμε τον Όθωνα – Α! τον Όθων, ο Όθωνας και η Αμαλία ……-
Έτσι μπράβο να έχουμε και εμείς ένα δικό μας βασιλιά να μην περιμένουμε από τους ξένους βασιλιάδες. Γιατί όποιος δεν έχει νύχια να ξυστεί ... Καλά δεν λέω ;;;-
Μόνο που κι αυτόν Οι ξένοι μας τον διάλεξαν κι αυτόν, -
Ξέρουν αυτοί έχουνε πείρα οι άνθρωποί !....
Κάτι ακούω ποπό κόσμος για την υποδοχή ….
8.56 Τρία καράβια φέρανε ξανθό κρασί στ’ Ανάπλι.
Καράβια δώστε μου ξανθό κρασί να ξεδιψάσω
φέρτε την κούπα τη χρυσή και τ’ αργυρό λαήνι
πίνω απ’ την κούπα την χρυσή και μέθυσεν η κούπα.
Απ’ το λαήνι ξεδιψώ, μεθά και το λαήνι
γνέφω του ήλιου για να πιει κι αυτός να ξεδιψάσει.
Πίνει κι ο ήλιος ο καλός, ζαλίζεται και πέφτει.
Πάω στο λιβάδι για χορό, χορεύει το λιβάδι
10,26 κι ένα πουλί, μικρό πουλί γλυκολαλεί και λέει:
Στη γης αδειάστε το κρασί και σπάστε το λαήνι,
να δροσιστεί κι η κλεφτουριά που ξάπλωσε στα χόρτα
χωρίς χεράκια για να πιει, πόδια για να χορέψει.....
11,22 Τώρα κυρίες και κύριοι .... ολίγα τινά περί λαιμητόμου ή Γκιλοτίνας, ....
εφεύρεση από την εποχή της Γαλλικής επαναστάσεως κι είχε μεγάλες δόξες.
Έκοψε βασιλιάδες πρίγκιπες παπάδες και στο τέλος πολλούς από τους ίδιους τους επαναστάτες που την ανέδειξαν ……
Όταν στην εποχή του Όθωνα πολλοί από τους παλαιούς πολεμιστές ξεσηκώθηκαν
στη Μάνη στη Μεσσηνία στη Ρούμελη και αλλού
μας προσέφερε προθύμως τις υπηρεσίες της.
Πείρε σβάρνα τα χωριά και έκοβε κεφάλια.
Όταν ήμουν επτά χρονών είχα μια απορία : ...
Πως γίνεται ένα εργαλείο που λανσαρίστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση
να κόβει εν συνεχεία επαναστάτες, αλλά επειδή πρόκειται για μια παιδική απορία
ας την αφήσουμε να βράζει μεσ’ στην αφέλεια της ……
12,35 …. Μουσική...
Εξοχότατοι και εκλαμπρότατοι απεσταλμένοι εξ Αθηνών
13,06 Εξοχότατοι και εκλαμπρότατοι απεσταλμένοι εξ Αθηνών.
Εξ ονόματος των συγχωριανών μου και με δάκρυα βαθυτάτης χαράς,
σας εύχομαι το καλώς ήρθατε. Είναι πτωχά τα λόγια για να εκφράσω
την ευγνωμοσύνην μας δια την τιμή οπού μας κάνατε
να μας φέρετε κι εδώ την ξακουστή γκιλοτίνα !
Με τη γκιλοτίνα συγχωριανοί θα έχομεν από δω και μπρος … γλυκύτερον θάνατον !
……………………………………….
13,51 Γκιλοτίνα
Μας την στείλανε οι ξένοι φίλοι που μας αγαπούν
και δεν παύουνε με κάθε τρόπο να μας βοηθούν.
Μηχανές και εφευρέσεις για συλλήψεις και εκτελέσεις.
Κάνεις πρώτα το σταυρό σου, γονατίζεις στο σκαμνί,
βάζεις δώθε το λαιμό σου λευτερώνουν το σκοινί
και ώσπου να πεις πιπέρι το κεφάλι στο πανέρι.
Κόψανε πολλούς στη Μάνη και στου Βάλτου τα χωριά,
φωνακλάδες καπετάνιους πειναλέα κλεφτουριά,
μερτικό το σκυλολόι γύρευε απ' το αφεντολόι.
Και ξεχνάμε πως εκείνοι που 'ρθαν από τη Φραγκιά,
που 'ρθαν από το Φανάρι κι από τη Μολδοβλαχιά
και φοράνε ρεντικότες τρώνε πετεινούς και κότες.
Άκου, βλέπε, σώπα, μάθε όποιος βλέπει τα πολλά
χάνει ο δόλιος και τα λίγα που δεν τα 'βρισκε καλά.
Στο καμάρι το παιδί σου τέτοια να 'ναι η συμβουλή σου.
Τώρα πάνε για τ' Ανάπλι και για την Τροπολιτσά,
όπου βγήκανε αντάρτες και το ρίξαν στην κλεψιά.
Ζήτω η Ελευθερία. Ζήτω η Ελευθεριά.....
18,35 "Θα με ρωτήσετε γιατί γλυκύτερον θάνατον και όχι γλυκυτέραν ζωήν.
Διότι συγχωριανοί είμαστε βεβαία Έλληνες, και οι Έλληνες αγαπάμε τη ζωή.
Αλλά είμαστε και Χριστιανοί, και σαν Έλληνες Χριστιανοί πρέπει να σκεφτόμαστε πως θα αποθάνομε και όχι πως θα ζήσομεν." …..... Ζήτω η Ελευθερία. Ζήτω η Ελευθεριά.....
20,04 - Δεν μου λες τι είναι η τρίτη Σεπτεμβρίου -
σιγά μην δεν ξέρω την οδός … -
Γιατί την λέμε τρίτη Σεπτεμβρίου ; τι έγινε τη Τρίτη του Σεπτέμβρη ;…….. -
είναι κάτι σαν εθνική εορτή ;;-
όχι σαν!
20,43 Φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά
φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά.
Γράφουν σημάδια, μηνύματα στο βασιλιά
σα δε φωνάξεις έβγα να το γράψεις
να μην σ’ ακούσουν τα σκυλιά βγάλε φωνή χωρίς μιλιά
σημάδια και μηνύματα στο βασιλιά.
Ήταν στρατιώτες, καπεταναίοι και λαϊκοί,
όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους
η λευτεριά να μην χαθεί, όρκο σταυρώσαν στο σπαθί
καπεταναίοι, στρατιώτες, λαϊκοί.
22,25 Κι όπου φοβάται φωνή ν’ ακούει απ’ το λαό
σ’ έρημο τόπο ζει και βασιλεύει,
κάστρο φυλάει ερημικό, έχει το φόβο φυλαχτό
όπου φωνή φοβάται ν’ ακούει απ’ το λαό.
23,02
ΑΓΓΛΟΣ: Να έχουν σύνταγμα ή να μην έχουν;
ΡΩΣΟΣ: Αφού δεν είχαν γιατί να έχουν;
ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ: Θα τους παρέσυραν αυτοί που έχουν!
ΑΓΓΛΟΣ: Να αρκεσθούν εις αυτά που έχουν!
ΓΑΛΛΟΣ: Δεν είναι κι ώριμοι, για να το έχουν!
23,20
ΡΩΣΟΣ: Είναι κι ανώριμοι για να το έχουν!
ΓΑΛΛΟΣ: Για το καλό τους ας μην το έχουν!
ΑΓΓΛΟΣ: Δεν επιτρέπεται να το έχουν.
23,25
ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ: Αποφασίζομε να μην το έχουν.
ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ: Να μην το έχουν!
23,28
ΑΓΓΛΟΣ: Αγγλίααααα
ΓΑΛΛΟΣ: Γαλλίααααα
ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ: Αυστρίααααα
ΡΩΣΟΣ: Ρωσίααααα
ΑΓΓΛΟΣ: Κοσμοκρατορία
ΓΑΛΛΟΣ: Κεφαλαιοκρατία
ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ: Τρομοκρατία
ΡΩΣΟΣ: Τσαροκρατία
ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ: Ιερά Συμμαχία
23,46 … είμαστε τέσσερις δυνάμεις….
Με καθήκοντα υψηλά (με συμφέροντα κοινά με κοινή διπλωματία με κοινή αστυνομία)
η Ευρώπη να μην πάθει από
των μικρών τα λάθη
24,01
Τραλαλά -τραλαλά τραλαλά
24,02
Και αν επιμένουν να το έχουν-
Εάν το έχουν χωρίς να το έχουν;
24,20
-Τι εννοείτε έχουν δεν έχουν ;-
Εάν νομίζουν ότι το έχουν και εις την ουσία δεν το έχουν –
Αυτοί θα χαίρονται πως το έχουν και εμείς θα ξέρουμε πως δεν το έχουν
24,31
Έτσι θα έχουν χωρίς να έχουν και δεν θα έχουν ενώ θα έχουν
23,35
Αποφασίζομεν να έχουν ! –
Εάν εμποδίσουμε να έχουν υπάρχει κίνδυνος να έχουν
24,41 –
Ο μόνος τρόπος να μην έχουν είναι να αφήσουμε να έχουν.
Παράδειγμα όσα δεν έχουν είναι όσα αφήσαμε να έχουν.
(Δεν υπάρχει στο ηχητικό ….
Οι πρέσβεις τρομάζουν, στρέφουν προς τη σύναξη του λαού.
Νέο πλακάτ που γράφει "ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΣΤΟ ΠΑΛΑΤΙ".
Οι πρέσβεις στρέφουν τώρα προς το παλάτι απ' όπου
βγαίνει αυλικός με πανό που δηλώνει "Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ, ΔΕΝ ΔΙΑΤΑΣΣΕΤΑΙ".
Και νέο πανό από το ΛΑΟ, "ΟΡΓΗ ΛΑΟΥ, ΟΡΓΗ ΘΕΟΥ")
24,56 " Γη παιδεμένη, με σίδερο και φωτιά
για κοίτα ποιον σου φέρανε καημένη
να σ' αφεντεύει από ψηλά,
τα κρίματά σου είναι πολλά
γη που το σίδερο παιδέψαν κι η φωτιά.
Καίει το φυτίλι, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά
κάνουν βουλή συνταχτική και γράφουν
το θέλημά τους στα χαρτιά
κι η κοσμοθάλασσα πλατιά
25,57
κάνουν βουλή, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά."
26,00
Τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
τι φέρνουνε στον βασιλιά, βαθιά γραμμένο στα χαρτιά
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες , γέροι και παιδιά
Φίλοι κι αδέρφια μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά,
Φίλοι κι αδέρφια μάνες, γέροι και παιδιά.
27,20 Δ. Παπαγιαννόπουλος (Τα λόγια του Κολοκοτρώνη) ... Ακούστε ορέ σεις Έλληνες εμείς πολεμήσαμε για να έχετε εσείς τα γράμματα και το ψωμί που δεν είχαμε.... Οι πεθαμένοι με τα πεθαμένα και οι ζωντανοί με τα ζωντανά.
28,10 Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω
περίμενε μια στάλα ν' ανασάνω
και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω,
να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω ....
29.05 Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε
και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό,
οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό ....
29,38 Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν
από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν
κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες,
αγάλι-αγάλι εγίναν, εγίναν νεκροθάφτες ....
30,24 και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα
και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ' την αρχή
κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί ....
30,57 Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει
το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι.
Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες
με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες ....
31,46 Το Σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι
και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί
προσμένουν κάτι νέο να φανεί ....
32,15 Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,
ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.
Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,
σαράντα με το λάδι και το ξύδι ....
κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,
βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί
τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί ....
33,35 Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες πού 'χεις κάνει δεν φελάνε
το αίμα το χυμένο το χυμένο αν δεν ξοφλάνε ....
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί .......
35,37 Ακούσατε.
Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Δανοί, Γερμανοί, Ισπανοί, Αμερικανοί,
Ορθόδοξοι, Διαμαρτυρόμενοι, Καθολικοί …
36,02 Ζητείται βασιλεύς, δια χώραν πτωχήν αλλά ενάρετον με λαμπράς οικογενειακάς αρχάς και παραδόσεις, ολίγον μεταχειρισμένη αλλά ωραίαν και εις καλήν κατάστασην.
36,22 Και ιδού κυρίες και κύριοι φτάσαμε αισίως εις το σωτήριο έτος 1897.
Στον πόλεμο της Μελούνας, σε εκείνο τον πόλεμο του αίσχους που λένε.
Είχαμε βλέπετε πρίγκιπες και αυλικούς που λαχταρούσανε το βάπτισμα του πυρός
και μια βλαχοαστική τάξη που ήθελε να προκόψει βασισμένη στο δικό της θρύλο.
Γυαλίσανε λοιπόν τα κουμπιά, γυαλίσανε τα γαλόνια και πήγανε περίπατο με τα κανόνια (έκαναν εκείνον τον πόλεμο του αίσχους, του μαύρου 1897).
36,50 Γυαλίσαν τα κουμπιά, γυαλίσαν τα γαλόνια
και πήγανε περίπατο με τα κανόνια
πολεμικές ζημιές σε χρυσές δραχμούλες
εκατομμύρια δυο, χώριζ οι ζωούλες
και στο Σουλτάνο μέτρα για να ξεθυμώσει
τη Θεσσαλία πίσω να μας ξαναδώσει
ή τέσσερα ή πέντε εκατομμύρια λίρες.
Κι εσύ στον ήλιο ξάπλωσε και μέτρα ψείρες.
38,20 Θάρρος κυρίες και κύριοι θάρρος. Μην πανικοβάλλεστε.
Ο εχθρός κατέλαβε την Μελούνα και προχωρεί προς την Λάρισα.
Δεν φαίνεται όμως πιθανόν ότι θα φθάσει εις τας Αθήνας.
Ο αρχιστράτηγος διάδοχος έχει λαμπρά εις την υγείαν του.
Χθες βράδυ έφαγε εις τα Φάρσαλα χαλβά και αφού εκοιμήθει ησύχως ήρχισεν επανερχόμενος ως να έρχεται εκ διασκεδαστικού περιπάτου, διατί κυρίες και κύριοι;;
Διότι μεταχειρίζεται την οδοντόσκονη μοντεσόρι !!
38,48 Απ' τα χρεώγραφά μας θα τα οικονομήσουν
θα δώσουν και θα πάρουν θα καλοκαρδίσουν
οι ξένοι τραπεζίτες και οι κερδοσκόποι
μισοτιμής πουλιούνται του φτωχού οι κόποι.
Και τα δικά τους δάνεια πώς θα ξοφληθούνε
χωρίς .. μεταξύ τους να ενοχληθούνε.
39,42 Γυαλίσαν τα κουμπιά, γυαλίσαν τα γαλόνια
και πήγανε περίπατο με τα κανόνια.
40,10 Αυτά τα πάθαμε Θεός σχωρέστο στα 1897 και είναι από εκείνα που τα ξέρει πολύ καλά η οικονομική μας Ιστορία ενώ η άλλη η επίσημη επειδή την επίκραναν τα περιφρονεί, έτσι λοιπόν αποχαιρετήσαμε άδοξα τον 19ο αιώνα .... και εμείς το ξεπροβοδίσαμε με μια πολεμόχαρη οπερέτα με πανάκριβο το εισητήριο ....
40,54 Σήμερα σε είδα κι αναγάλιασα
εσένα που σε βύζαξαν οι Μοίρες.
Σήμερα σε είδα.
Όνειρο κι ελπίδες το στεφάνι μου
που σε στόλισα μπροστάρη μου.
Γύρισε ν’ ανοίξεις τις πόρτες
τις μεγάλες που κλείσανε μια νύχτα ....
42,30 Μάζεψε το σπόρο από τ’ αλώνια τα μαρμαρένια
και σπείρε τα καρπερά χωράφια
ακρίτες ν’ αναστηθούν καβαλάρηδες.
43,30 Όνειρο κι ελπίδες το στεφάνι μου
που σε στόλισα μπροστάρη μου.
Γύρισε ν’ ανοίξεις τις πόρτες
τις μεγάλες, που κλείσανε μια νύχτα.......
44,10 Όσο για την αλήθεια και την ουσία την Ιωνία και τα νησιά της στον Πόντο στην Σμύρνη και την Πόλη περιμένουν ακόμα να αναστηθεί ο μαρμαρωμένος βασιλιάς.
Η Κρήτη φωνάζει ένωση.
Η Ηπειρος και η Μακεδονία είναι ακόμα στου σουλτάνου.
Ο Κρόνος μεγάλη η χάρη του θα φάει πάλι του πουλιού το γάλα.
Κάτι ο δικός μας διχασμός κάτι οι σύμμαχοι που μας άφησαν στα μισά του δρόμου,
άλλα τι να κάνουμε ας πάμε τώρα ως την Σμύρνη και την πόλη και τα ξαναλέμε.
44,50 Κατακαημένο Αϊβαλί και παινεμένο Αϊδίνι
χαροκαμένο Εσκή Σεχήρ αρχοντοπούλα Σμύρνη.
45,40 ..... αναζητήσεις μέσω του Ελ. Ερ. Σταυρού.
46,07 Μαρμαρωμένε βασιλιά, τι όνειρο, τι παγανιά
ο τάφος σου άδειος και σε μια γωνιά
μια χούφτα λόγια, αδιάβαστα χαρτιά.
Μαρμαρωμένε βασιλιά τι όνειρο, τι παγανιά
αντί για σε αναστήθηκε η Τουρκιά η Πόλη πάει
και η Σμύρνη στη φωτιά, διπλοχαμένη Αγιά Σοφιά
στερνή φωνή στην ερημιά την Προύσσα καίνε
και στο Αϊβαλί σταυρός αγκάθι ξύδι και χολή.
46,50 Κλάψτε για το Καραχισάρ και για τα Μοσχονήσια,
δουλεύει ο Χάρος στα Βουρλά κι ο θάνατος στην Προύσσα.
47,48 ........ αναζητήσεις μέσω του Ελ. Ερ. Σταυρού.
48,11 Χαμένη γη και προσφυγιά τα πόδια εδώ, αλλού η καρδιά
κομμάτια μου ψάχνω να βρω να κάνω ρίζες να ξανασταθώ
και να φωνάξω με φωνή που να ματώσουν οι ουρανοί
όλοι μας σφάζαν και μας πνίγανε μαζί,
Εγγλέζοι, Γάλλοι κι Αμερικανοί.
Από πού παν στο Κασαμπά στην Πάρσα και στ’ Αξάρι
δεν πάνε πια στην Αμισσό, στο Αζάχτι ή στο Αξάρι.
49,30 ........ αναζητήσεις μέσω του Ελ. Ερ. Σταυρού.
49,45 Μαρμαρωμένε βασιλιά, τι όνειρο τι παγανιά
μες του πετρέλαιου τη δρακοσπηλιά
να σ’ αναστήσω ήρθα μ’ όνειρα παλιά
πέτρινε πεθαμένε βασιλιά.
50,00 Κατακαημένο το Αϊβαλί και παινεμένο τ’ Αϊδίνι
χαροκαμένο Εσκή Σεχήρ αρχοντοπούλα Σμύρνη....
όλοι μας σφάζαν και μας πνίγανε μαζί,
Εγγλέζοι, Γάλλοι κι Αμερικανοί.
51,08 Και ιδού κυρίες και κύριοι.
Φτάνουμε στο τελευταίο και το ποιο παρανοϊκό επεισόδιο του έργου …είναι πολύ κοντινό μας και γνώριμο γιατί οι πρωταγωνιστές του είμαστε εμείς.
Εσείς ο κύριος που κάθεται δίπλα σας , εγώ.
Και συμβαίνει ότι και με τη μύτη μας που για να την δούμε πρέπει να αλληθωρίσουμε
51,32. Ελάτε λοιπόν 33 χρόνια πίσω.
Μας ρίχτηκαν Ιταλοί και Γερμανοί μαζί.
Το θαύμα που κράτησε 6 μήνες δεν κρατάει άλλο.
Ο ίλαρχος φον Γιακονίς ειδοποίησε τον Χίτλερ
ότι η σημαία του κυματίζει στην Ακρόπολη
51,51 ήχοι σειρήνας
52,18 Εσύ τι γυρεύεις εδώ μέσα ; - Δεν μπήκα μόνος μου με βάλανε – Γιατί τι έκανες; - Απεργίες, Μόνο – Μοιράζαμε και κάτι εφημερίδες - Μόνο - Είχαμε και φτώχια, πολύ φτώχια – Καλά δεν άκουσες ότι έρχονται οι Γερμανοί ότι φτάσανε – Τό μαθα - Γιατί δεν φεύγεις, έρχεται ο εχθρός ; - Είμαι κλειδωμένος δεν μπορώ να βγω ! – Ποιος έχει το κλειδί, που είναι ο φύλακας – Έφυγε – Δεν τούπες να σ ανοίξει – Του τόπα, είχε διαταγή να μην μου ανοίξει – Καλά δεν τούπες ότι τώρα φθάνει ο εχθρός – Του τόπα – Και τι σου είπε - Είπε τώρα θα σε φυλάει ο εχθρός !
52,58 … – Άιντε πάμε μαζί,
53,16 Και παν και πάνε
και σ’ αναζητάνε
ώρα τους καλή
Από λιβάδια
μ’ ασφόδελα περνανε
ώρα τους καλή
Παλιά τραγούδια
στ’ αλώνια αχολογάνε
και παν και πάνε
ώρα τους καλή
Τους ακολουθάνε
τ’ αγρίμια που ξυπνάνε
ώρα τους καλή
Την πέτρα στίβουν
χορταίνουν, ξεδιψάνε
ώρα τους καλή
Στη γη και στ’ άστρα
και στα παιδιά μιλάνε
ώρα τους καλή
56,26 Εκείνο λοιπόν τον καιρό, όπως σε κάθε δύσκολο καιρό,
ήταν πολλοί εκείνοι που βγήκαν απ’ το πετσί τους.
Άνθρωποι που δεν τους έπιανε το μάτι σου,
παίρναν το βουνό μ’ ένα ντουφέκι στο χέρι.
Με το τίποτα, ο Γιάννης, ο Τάσος, ο Βάγκος ο Μανόλης, η Λένω, η Δέσπω,
αυτή η σιωπηλή στρατιά, αυτοί οι ωραίοι δικοί μας,
σπρώχναν για καλά τον καιρό προς την ελευθερία και την ειρήνη.
Για μια ειρήνη που τους γέλασε.
Για μια ελευθερία που πριν έρθει φαινότανε τόσο πλατιά.
57,07 Σαν πολύ δεν ωρίμασες μέσα σε μια παράσταση ;
ΡΩΜΙΑΚΙ : Σ’ έχασα !
ΡΩΜΙΟΣ : Έχουμε δουλειές, πρέπει να πηγαίνουμε ! ΡΩΜΙΑΚΙ : Πάρε με μαζί σου… ΡΩΜΙΟΣ : Πάμε για δύσκολες δουλειές. Με κυνηγάνε (βήματα γερμανών στρατιωτών…..)
57,48 Ακούγεται στο βάθος το τραγούδι
Τάχα τι να ζήλεψαν στα χλωμά σου μάτια
που γιομαν τ’ απόβραδο γλύκα πρωινή
ήρθαν και βασίλεψαν τα βαθιά σου μάτια
κάποιο Σαββατόβραδο στην Καισαριανή.
58,37 ...... ήχοι από εκτελέσεις
59,00 Κυρίες και κύριοι σε δυο λεπτά το έργο μας τελειώνει.
Όμως δεν θα σας αφήσουμε να φύγετε πικραμένοι κι όχι γιατί σας κάνουμε χάρη αλλά γιατί έτσι γίνεται πάντα και στη ζωή. Πάει να πει στον τόπο μας.
Οι ρίζες μας είναι βαθιές το χώμα δικό μας.
Κόβω κόβεις κόβει κόβουμε κόβετε κόβουν τα κλαριά μας τον κορμό μας μα το χώμα ξαναφουσκώνει.
Μια πράσινη φωνούλα ξαναβγαίνει και φωνάζει.Εδώ είμαι.
Καταπιαστήκαμε με κάτι δύσκολο.
Καλέσαμε την τρέλα για βοηθό αλλιώς δεν τα βγάζαμε πέρα.
Τρέμαμε με αυτό που ανοίγαμε και τρέμουμε ακόμα.
Όμως αυτό που θέλαμε ήταν να έρθετε στην παράσταση μας και να μην φύγετε αδιάφοροι. Να βρείτε ψεγάδια να μας κρίνετε αλλά να μην φύγετε αδιάφοροι.
Και αν σας κακοκαρδίσαμε ή αν σας κάναμε να γελάσετε με πράγματα που δεν έπρεπε είναι γιατί διαλέξαμε τον φαρδύ τον δρόμο.
Εκεί που η ζωή είναι χύμα …
1.00,06 Ο δράκος είναι εκεί και θα είναι και αύριο και μεθαύριο με το στόμα ανοιχτό. Ξερογλείφεται τον βλέπετε .
Είδε πως σκότωσαν την παρέα του καραγκιόζη και περιμένει να τους φάει.
Όμως δεν θα τους φάει κι ούτε τους σκότωσαν.
Αν δεν με πιστεύετε βάλτε το αυτί στο χώμα και ακούστε !
1.00,26 Η Γή μας κτυπά με 80 σφυγμούς , ωραίους σαν από παλιό τύμπανο . Κάτι γίνεται ! Κάτι γίνεται !! Κάτι γίνεται!!
1,00.49 Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί ,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
1,01,18 Λαέ μη σκύψεις άλλο το κεφάλι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
1,01.54 Λαέ μη σκύψεις άλλο το κεφάλι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
1,02,21 Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
1,02.50 .... Χειροκροτήματα ......
1,03,24 .... Τραγούδι ...... την Πόλη μου θέλω....
ΤΕΛΟΣ
...................................................................
Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στις 22 Ιουνίου 1973 στο θέατρο «Αθήναιον» της οδού Πατησίων. Οι παραστάσεις του διακόπηκαν βίαια από τη Χούντα, τον Οκτώβριο, λίγο πριν από το Πολυτεχνείο. Η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, ενώ συνελήφθησαν εκ νέου κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι παραστάσεις του έργου συνεχίστηκαν μετά την αποφυλάκισή τους με μεγαλύτερη επιτυχία από τις 22 Δεκεμβρίου 1973. Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, στις 3 Αυγούστου 1974, το έργο ξανανέβηκε με την προσθήκη των λογοκριμένων σκηνών κι ενός τραγουδιού («Το Πρόσκύνημα») στο φινάλε της παράστασης για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου. Πηγή.
.......................................................................
1,07,48 Καζάκος : Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας.
Καρέζη : Καλησπέρα σας ....
Καζάκος : Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος, που λένε. Και να 'μαστε λοιπόν ύστερα από επτά χρόνια και κάτι, εκεί που βρισκόμαστε πριν από επτά χρόνια και παραπάνω ......Καρέζη : Αφού περάσανε επτά χρόνια και κάτι εμείς πως πήγαμε πίσω ;;;
Καζάκος : Διότι θεωρητικώς πηγαίναμε μπρος αλλά στην πραγματικότητα πηγαίναμε πίσω πίσω πίσω. Άστα τώρα αυτά ....
Καρέζη : Σε παρακαλώ, όχι σε αυτό το ύφος. Οι διαταγές τέρμα. Τώρα εγώ θα λέω την Αλήθεια, Ελεύθερα, χωρίς φόβο και με πάθος.
Καζάκος : Στάσου ρε πουλάκι μου ...
Καρέζη : Μην με ξαναπείς εμένα πουλάκι μου .... Με τα πουλιά τελεία και παύλα.
Καζάκος : Με συγχωρείτε, το ξέχασα. Μη βιάζεσαι όμως, περίμενε να δέσουμε πρώτα.
Καρέζη : Και γιατί δε δένουμε το γρηγορότερο ρε παιδάκι μου ;;
Καζάκος : Γιατί το σχοινί είναι φαγωμένο, έχει και κόμπους.
Καρέζη : Είναι πολυμεταχειρισμένο, έτσι ;;
Καρέζη : Είναι πολυμεταχειρισμένο, έτσι ;;
Καζάκος : Εεεε όλα τα σχοινιά μέχρι και υπερωρίες που κάνανε όλα αυτά τα χρόνια.
Καρέζη : Εμείς τώρα να δέσουμε με ένα ολοκαίνουργιο σχοινί.
Καρέζη : Εμείς τώρα να δέσουμε με ένα ολοκαίνουργιο σχοινί.
Καζάκος : Εεεε αυτό κάνουμε αλλά θέλει δουλειά.
Καρέζη : Υπομονή ........
Καρέζη : Υπομονή ........
1,09,30 Καζάκος : ...... Είναι ανάγκη να κάνουμε μια μικρή ανακεφαλαίωση ορισμένων περιστατικών και γεγονότων.
Καρέζη : 21.04.1967 ......... 8,5 εκατομμύρια Έλληνες ότι είμαστε όλοι άρρωστοι, για το γύψο, Πολιτικώς ανώριμοι, Πνευματικώς καθυστερημένοι, Εθνικώς επικίνδυνοι και Κοινωνικώς υπανάπτυκτοι ........
Καρέζη : 21.04.1967 ......... 8,5 εκατομμύρια Έλληνες ότι είμαστε όλοι άρρωστοι, για το γύψο, Πολιτικώς ανώριμοι, Πνευματικώς καθυστερημένοι, Εθνικώς επικίνδυνοι και Κοινωνικώς υπανάπτυκτοι ........
Καζάκος : 13.12.1967 Ο Βασιλιάς ειδοποιεί το λαό από ένα χαλασμένο επαρχιακό ραδιοφωνικό σταθμό ότι δεν άντεξε πια τη δικτατορία και επαναστάτησε και ότι ο παρ' ολίγο βασιλικός στρατός που τον ακολουθεί ..... διότι ο στρατός του δεν ήταν δικός του .... έτσι εκείνος έφυγε στο εξωτερικό και εμείς μείναμε στα κρύα του λουτρού .....
Καρέζη : Διεξάγεται δημοψήφισμα, αμεεεέ .... όλα τα προηγούμενα Συντάγματά μας από το 1843 και εδώ τέλειωναν με το μοναδικό στον κόσμο άρθρο 1-1-4 ... που όριζε ότι η τήρηση του παρόντος Συντάγματος αφιερούται στον πατριωτισμό των Ελλήνων ..... Εντούτοις όμως το δημοψήφισμα αποφέρει στη δικτατορία 92%..... Και ο Παπαδόπουλος περιχαρής φωνάζει ότι όλοι οι Έλληνες είναι μαζί του. Το ότι είμαστε Άρρωστοι, Υπανάπτυκτοι και Καθυστερημένοι δεν φαίνεται να τον ενοχλεί πλέον καθόλου
Καζάκος : Νοέμβριος του 1968. Ο Γεώργιος Παπανδρέου πεθαίνει ....
Καρέζη : Μάιος 1969 Ο κύριος Παπαδόπουλος βγάζει λόγο εις το σώμα των Ελλήνων καθηγητών του Πανεπιστημίου, και αφού τους μαλώσει, γιατί είναι και αυτοί ανώριμοι, τους λέει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διορθωθούν. Δυστυχώς το σώμα των καθηγητών δεν αποχωρεί εν σώματει αλλά τον χειροκροτάνε ευγενικά. Ύστερα από αυτό απομένει στους φοιτητές να σώσουν την τιμή των Πανεπιστημίων της Χώρας μας.
1,13,13 Καζάκος : Άνοιξις του 1970 Στην Κύπρο απόπειρα κατά του Μακάριου .....
1,15,29 Ξυλούρης : τραγουδά Φίλοι και Αδέρφια.
Πηγή ηχητικού απομανητοφώνησης http://www.youtube.com/watch?v=2SO9EBSiSfU .
Αποσπάσματα στίχων από http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=8088 και http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Albums&act=details&album_id=1650.
Σε κάθε περίπτωση σημασία έχει να ακούσετε και αντιληφθείτε το έργο του Καμπανέλλη.
Υ.Γ.
