I - Σελήνη

Η Σελήνη δεν είναι αυτόφωτο ουράνιο αντικείμενο. Το "φως" της είναι το φως του Ήλιου που αντανακλάται στην επιφάνεια της. Κατά συνέπεια το φως που θα φθάσει από τη Σελήνη στη Γη εξαρτάται από τη διάταξη Ήλιου, Γης και Σελήνης.

Η διάταξη Ήλιου, Γης και Σελήνης εξαρτάται τόσο από την περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη, όσο και από την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο.

Η περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη, σε σχέση με την ουράνια σφαίρα και τα άστρα, διαρκεί 27 ημέρες 7 ώρες 43 λεπτά 11.6 δευτερόλεπτα και ο χρόνος αυτός ονομάζεται αστρικός μήνας (sidereal month).

Μετά την πάροδο ενός αστρικού μήνα η διάταξη Ήλιου, Γης και Σελήνης έχει μεταβληθεί αφού η Γη, εξαιτίας της δικής της κίνησης γύρω από τον Ήλιο, έχει μετακινηθεί από την αρχική της θέση κατά ≈26,91° (ανά ημέρα ≈ 0,98561° = 360°/365,256).



Η νέα διάταξη Ήλιου, Γης και Σελήνης μετά την πάροδο ενός αστρικού μήνα (sidereal month), έχει ως αποτέλεσμα το φωτισμό διαφορετικού τμήματος της Σελήνης από τον Ήλιο.

Για τον επανασχηματισμό της αρχικής διάταξης Ήλιου, Γης και Σελήνης απαιτείται η πάροδος 2 ημερών και 5 ωρών πλέον του αστρικού μήνα, ήτοι συνολικού χρόνου ≈29 ημερών και 12 ωρών που ονομάζεται σεληνιακός ή συνοδικός μήνας (synodic month).

Το φως του Ήλιου που η Σελήνη αντανακλούσε στη Γη σε κάθε σημείο της τροχιάς της, κατά τη διάρκεια ενός συνοδικού μήνα, ήταν το μοναδικό φυσικό φαινόμενο που μπορούσε εύκολα και ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών να γίνει αντιληπτό από τους ανθρώπους των αρχαίων κοινωνιών. 

Οι άνθρωποι, όταν ακόμη δεν είχαν γνώση για το πως να καλλιεργούν τη Γη, θεωρούσαν ότι ο Ήλιος ήταν ο ζωοδότης της φύσης αλλά και ότι ήταν αυτός που, είτε τη συντηρούσε με την "ανάσταση" του κάθε πρωί, είτε την κατέστρεφε με τον "θάνατο" του κάθε βράδυ. Η Sarah Elizabeth, Titcomb αναφέρει, στη σελ. 29 του βιβλίου με τίτλο Aryan sun-myths the origin of religions (1889), ότι, ο ήλιος ως Δημιουργός, Συντηρητής και Καταστροφέας ήταν τρία πρόσωπα σε ένα, ήτοι Τριάδα.

Παρόμοιες ήταν οι πεποιθήσεις των αρχαίων ανθρώπων για τους υπόλοιπους ουράνιους "θεούς", όπως η Σελήνη και οι πλανήτες, οι οποίοι αποτελούσαν τα πρωταρχικά αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας.

Οι Σουμέριοι ιερείς ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν ημερολόγιο βασισμένο στο σεληνιακό μήνα των 29 ημερών και 12 ωρών και όρισαν ότι ένα σεληνιακό έτος αποτελείται από 12 σεληνιακούς μήνες. Το σεληνιακό ημερολόγιο των Σουμερίων

χρησιμοποίησαν πολλοί από τους μετέπειτα λαούς του αρχαίου κόσμου μεταξύ των οποίων και οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι το γεγονός ότι η πρώτη ημέρα του σεληνιακού μήνα διέφερε μεταξύ των αρχαίων λαών.

Για μυστηριακούς λόγους οι αρχαίοι λαοί είχαν καθορίσει διαφορετική διάταξη του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης ως πρώτη ημέρα του σεληνιακού τους μήνα. Κάθε διάταξη αποτελεί και μία φάση της Σελήνης. Σε οκτώ από αυτές τις φάσεις, οι οποίες διακρίνονται σε κύριες (όταν Ήλιος, Γη και Σελήνη σχηματίζουν γωνία ίση με 0° ή 90° ή 180° ή 270°) και ενδιάμεσες, έχουν αποδοθεί τα εξής ονόματα: 

Νέα Σελήνη ή Νουμηνία (new moon) όπου το φεγγάρι δεν φαίνεται καθόλου.

Αύξων Μηνίσκος (waxing crescent) όπου το φεγγάρι αρχίζει να φαίνεται και να μεγαλώνει σε μέγεθος.

Πρώτο τέταρτο (first quarter).

Αύξων Αμφίκυρτος (waxing gibbous).

Πανσέληνος (Full moon) όπου ο ήλιος η γη και η σελήνη βρίσκονται σε ευθεία με τη σειρά που αναφέρονται.

Φθίνων Αμφίκυρτος (waning gibbous) όπου η σελήνη αρχίζει να ελαττώνεται.

Τελευταίο τέταρτο (last quarter).

Φθίνων Μηνίσκος (waning crescent) όπου μικραίνει πάλι.



πηγή space.com

Μεταξύ των φάσεων της Σελήνης οι αρχαίοι λαοί καθόρισαν ως πρώτη ημέρα του σεληνιακού τους μήνα είτε την ευθυγράμμιση Ήλιου Σελήνης Γης (Νέα Σελήνη), είτε την πρώτη θέαση της ημισελήνου (Φθίνων Μηνίσκος).

Η αρχαϊκή ονομασία της Σελήνης, ήταν Μήνη, και από αυτήν προέρχεται η λέξη μήνας.

πηγές astronomia.gr/wiki/index.php?title=Σελήνη

el.wikipedia.org/wiki/Σεληνιακό_ημερολόγιο

el.wikipedia.org/wiki/Σάρος_(αστρονομία)

http://theosnet.net/dzyan/miscpubs/Astrology_and_Religion_among_the_Greeks_and_Romans.pdf

nea-acropoli.gr/online-arthra/38-episthmh/149-2008-03-24-17-02-38

http://morfologia.arch.duth.gr/1o_etos/pdf/iliasmos.pdf