Άνευ σχολιασμού για τα ζα της γης και ... για τα περί ψυχής και νόησης ... αφού τα έγραψε όλα ... με σπουνταίους ... βεβαίως βεβαίως ... κώδικες ... για τους ενκρανίωτρικυμιασμενοκοπαδούς του ο ποσειδωνοπλάτων
Επινομίς 981e-982d
Μετάφραση Κάκτος
Επινομίς 981e-982d
| ὃ δὴ πᾶν χρὴ φάναι θεῖον γένος ἄστρων γεγονέναι, σώματος μὲν τυχὸν καλλίστου, ψυχῆς δ' εὐδαιμονεστάτης τε καὶ ἀρίστης. Δυοῖν δὲ αὐτοῖς μοιρῶν τὴν ἑτέραν χρὴ δόξῃ μεταδιδόναι σχεδόν· ἢ γὰρ ἀνώλεθρόν τε καὶ ἀθάνατον [982a] ἕκαστον αὐτῶν εἶναι καὶ θεῖον τὸ παράπαν ἐξ ἁπάσης ἀνάγκης, ἤ τινα μακραίωνα βίον ἔχειν ἱκανὸν ἑκάστῳ ζωῆς, ἧς οὐδέν τι πλείονος ἂν προσδεῖσθαί ποτε. Νοήσωμεν οὖν πρῶτον, ὃ λέγομεν, δύο τὰ τοιαῦτα εἶναι ζῷα - πάλιν γὰρ λέγωμεν - ὁρατὰ μὲν ἀμφότερα, τὸ μὲν ἐκ πυρός, ὡς δόξειεν ἄν, ὅλον, τὸ δ' ἐκ γῆς, καὶ τὸ μὲν γήινον ἐν ἀταξίᾳ, τὸ δ' ἐκ πυρὸς ἐν τάξει πάσῃ κινούμενον. Τὸ μὲν οὖν ἐν ἀταξίᾳ κινούμενον ἄφρον χρὴ νομίζειν, ὅπερ ὡς τὸ [982b] πολὺ δρᾷ τὸ περὶ ἡμᾶς ζῷον, τὸ δὲ ἐν τάξει τε καὶ οὐρανῷ πόρον ἔχον μέγα τεκμήριον χρὴ ποιεῖσθαι τοῦ φρόνιμον εἶναι· κατὰ ταὐτὰ γὰρ ἂν καὶ ὡσαύτως πορευόμενον ἀεὶ καὶ ποιοῦν καὶ πάσχον τεκμήριον ἱκανὸν τοῦ φρονίμως ζῆν εἴη παρεχόμενον. Ἡ ψυχῆς δὲ ἀνάγκη νοῦν κεκτημένης ἁπασῶν ἀναγκῶν πολὺ μεγίστη γίγνοιτ' ἄν - ἄρχουσα γὰρ ἀλλ' οὐκ ἀρχομένη νομοθετεῖ - τὸ δὲ ἀμετάστροφον, ὅταν ψυχὴ τὸ [982c] ἄριστον κατὰ τὸν ἄριστον βουλεύσηται νοῦν, τὸ τέλεον ἐκβαίνει τῷ ὄντι κατὰ νοῦν, καὶ οὐδὲ ἀδάμας ἂν αὐτοῦ κρεῖττον οὐδὲ ἀμεταστροφώτερον ἄν ποτε γένοιτο, ἀλλ' ὄντως τρεῖς Μοῖραι κατέχουσαι φυλάττουσι τέλεον εἶναι τὸ βελτίστῃ βουλῇ βεβουλευμένον ἑκάστοις θεῶν. Τοῖς δὲ ἀνθρώποις ἐχρῆν τεκμήριον εἶναι τοῦ νοῦν ἔχειν ἄστρα τε καὶ σύμπασαν ταύτην τὴν διαπορείαν, ὅτι τὰ αὐτὰ ἀεὶ πράττει διὰ τὸ βεβουλευμένα πάλαι πράττειν θαυμαστόν τινα χρόνον [982d] ὅσον, ἀλλ' οὐ μεταβουλευόμενον ἄνω καὶ κάτω, τοτὲ μὲν ἕτερα, ἄλλοτε δὲ ἄλλα πρᾶττον, πλανᾶσθαί τε καὶ μετακυκλεῖσθαι... |
Πρέπει επίσης να θεωρούμε πως όλα όσα βρίσκονται στον ουρανό είναι ζωντανά πλάσματα, τα οποία και πρέπει να λέμε πως έχουν αποτελέσει όλο το θεϊκό γένος των άστρων και έχουν το καλύτερο σώμα και την πιο ευτυχισμένη και τέλεια ψυχή. Χρειάζεται ακόμα, κατά τη γνώμη μου, να τους αποδώσουμε ένα από τα δύο τούτα πεπρωμένα: ή δηλαδή το καθένα να είναι άφθαρτο, αθάνατο και απολύτως θεϊκό όσον αφορά κάθε ανάγκη, ή να διαθέτει κάποια τόσο μεγάλη και τόσο επαρκή ζωή, που να μην έχει ποτέ ανάγκη από τίποτα παραπάνω. Ας κατανοήσουμε λοιπόν πρώτα εκείνο που λέμε, ότι δηλαδή δύο είναι τα ζωντανά τούτα — ας το πούμε πάλι— ορατά και τα δύο. Το ένα, όπως μπορεί να φανεί, προέρχεται από τη φωτιά, το άλλο από χώμα και το γήινο κινείται με αταξία, ενώ το πύρινο με πλήρη τάξη. Εκείνο λοιπόν που κινείται άτακτα (πράγμα που κάνουν τα περισσότερα ζωντανά της γης), πρέπει να το θεωρούμε άμυαλο. Εκείνο όμως, που κινείται με τάξη στον ουρανό που του έχει δοθεί, πρέπει ν’ αποτελεί σπουδαία απόδειξη πως διαθέτει νόηση. Μιλώ έτσι, γιατί, αν ακολουθεί την ίδια πορεία πάντα κατά τον ίδιο τρόπο και ενεργεί ή υφίσταται τα ίδια, θα πρόσφερε ικανοποιητική απόδειξη σοφίας. Η ανάγκη τώρα της ψυχής, που διαθέτει νου, θα γινόταν πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη (γιατί η ψυχή νομοθετεί, όταν έχει την εξουσία κι όχι όταν εξουσιάζεται). Όταν όμως η ψυχή που διαθέτει τελειότητα νου αποφασίζει το καλύτερο, παραμένει απολύτως αμετάβλητη και τούτο πραγματικά εκπληρώνεται σύμφωνα με τις διαταγές του νου. Ούτε κι ο χάλυβας δεν θα γινόταν πιο δυνατός κι ακλόνητος, αλλά υπάρχουν όντως τρεις Μοίρες, που κατέχουν και φυλάνε την τελειότητα του σχεδίου που έχει αποφασιστεί από κάθε θεό με την πιο σοφή σκέψη. Οι άνθρωποι όμως έπρεπε να έχουν κάποιο δείγμα της εξυπνάδας των άστρων και όλης της πορείας τούτης, αφού γίνονται πάντα οι ίδιες κινήσεις, γιατί έχει αποφασιστεί από παλιά να κινούνται για κάποιο προοδευτικά αυξανόμενο χρόνο, από το να αλλάζουν γνώμη χωρίς μέτρο και από το να ενεργούν άλλοτε έτσι κι άλλοτε αλλιώς, να πέφτουν σε λάθη και να αναστατώνουν την καθορισμένη τροχιά... |
Μετάφραση Κάκτος
